In Vlaanderen heeft één op acht jonge vrouwen te lijden onder menstruatiearmoede, zo bleek uit een onderzoek van Caritas. Zij hebben niet altijd toegang tot producten en veilige sanitaire voorzieningen om hun maandstonden door te komen. Dit heeft onder andere gevolgen voor hun mentale welzijn en absenteïsme op school. Menstruatiearmoede wordt bepaald door ‘the toxic trio’: (on)betaalbaarheid – (gebrek aan) educatie – taboe. Menstruatiearmoede bestrijden gaat niet alleen over het beschikbaar maken van menstruatieproducten, maar vraagt ook om sensibilisering, educatie en communicatie. Daarin kan onderwijs natuurlijk een cruciale rol spelen. Wil jij in jouw school bijdragen tot deze revolutie? Met deze inspiratiegids vol voorbeelden en boeiende projecten willen we je op weg helpen. Ga de strijd aan en word een menstruatievriendelijke school!

Wegwijs

Wat kan je vinden op deze site? Klik en verken de handige rubrieken! 

Stappenplan

Hou je van samenwerking? Een handig overzicht op welke manieren je leerlingen kan betrekken! 

Enquête

Wil je graag de situatie van jouw school in kaart brengen? Vraag de enquête die leerlingen anoniem kunnen invullen. Je krijgt een beeld van hoeveel leerlingen het niet altijd gemakkelijk hebben om menstruatiematerialen aan te kopen, van de vertrouwdheid met het probleem en van de verwachting ten aanzien van de school. Zo kan je gericht inzetten op inzameling, verdeling en sensibilisering! 

In gesprek gaan

Vermoed je dat een leerling financiële moeilijkheden ondervindt om menstruatiemateriaal te kopen? Bevraag of je gevoel klopt en laat merken dat je om de jongere geeft. Klinkt simpel, maar dat is het in de praktijk vaak niet.

Do's

  •  Luister! Toon respect, interesse en begrip. Erken de moeilijke situatie en bijhorende gevoelens. Vb. “Klopt het dat…?”
  • Check je advies. Vb. “Is het oké als ik mijn mening geef?”
  • Laat merken dat er je bent en verwijs naar hulpverlening (CLB, JAC,…)
  • Blijf neutraal en laat de jongere zelf beslissen. Vb. “Hoe zie jij het zelf?”

Don'ts

  • Minimaliseer niet. Vb. “Het is niet zo erg”
  • Maak geen valse beloftes. Vb. “Ik vertel het aan niemand”
  • Betrek de situatie niet op jezelf. Vb. “Ik heb dat ook meegemaakt”
  • Gebruik geen standaardzinnetjes. Vb. “Alles komt goed”
  • Respecteer het tempo van de jongere!

Algemene tips

  • Niet enkel jongeren die zich als meisje identificeren menstrueren. Dit kan een confronterende periode zijn. 
  • Een moeilijk gesprek kan heel wat teweeg brengen, ook bij jezelf. Zorg voor voldoende tijd en (mentale) ruimte.
  • Bedenk of dit een gepast moment is.
  • Geef niet op na één poging. Respecteer wel de autonomie van de jongere.
  • Blijf niet alleen zitten met je zorgen. Maar wees discreet!

Menstruatiemateriaal

Bieden jullie op school al gratis maandverbanden en tampons aan voor leerlingen die er zelf geen bij hebben? Heel wat scholen hebben al een systeem waarbij leerlingen menstruatieproducten kunnen krijgen,  bv. bij het secretariaat, de EHBO koffer, ...   Toch is het voor veel leerlingen een drempel om daar een maandverband te gaan vragen... Of ze weten niet eens dat dit voor handen is. Betrek hen hier voldoende in en denk na over een systeem om hen in nood te helpen. Alvast enkele tips.

Voorraad/ inzameling

Kastjes

Zakjes/ Naaimarathon

Educatie

Nuttige educatieve pakketten

JOETZ - 'Menstruatie'

Yoetz vzw is een organisatie rond welzijn en gezondheid van, voor en door jongeren.  Via dit lespakket kunnen jongeren open in gesprek gaan over menstruatie. Enerzijds om het taboe en de schaamte die er rond hangt te doorbreken. Anderzijds om hen bewust te maken dat niet iedereen zomaar menstruatieproducten kan betalen.  Bevat: kennis, stellingenspel, creatieve opdracht, ...  Leefijd: 12- 14 jaar     Gratis te downloaden 

CGSO - 'Schilders op bezoek'

Met 'Schilders op bezoek' wil het Centrum voor Geboorteregeling en Seksuele Opvoeding informeren, sensibiliseren en vaardigheden aanreiken om bewust te kunnen kiezen. Naast menstruatie komen ook de menarche, menstruatiearmoede en – schaamte, bespreken van gevoelens, ecologie, culturele en tijdsgebonden aspecten, waarden en normen, ... aan bod. Bevat: voorbeeldmateriaal, kwartetkaarten, quiz, filmfragmenten, ...    Leeftijd: 12+ (aanpasbare methodieken) Gratis te ontlenen in elk huisvandeMens,  CAW Halle-Vilvoorde, de uitleenpunten van Sensoa en via het CGSO  + Digitale leeromgeving gratis beschikbaar + Interactieve workshops op aanvraag

Bruzelle - 'Regels van 3'

Bruzelle is een organisatie die zich specifiek richt op taboedoorbrekende acties rond menstruatie. 'Regels van 3' is een moduleerbaar educatief  pakket om aan de slag te gaan rond menstruele gezondheid en menstruatiearmoede.  Bevat: audiovisueelmateriaal, creatieve opdracht, rollenspel, educatief materiaal, ... Leeftijd: 12+ (aanpasbare methodieken)  'Regels van 3' wordt gebracht en begeleid door Bruzelle. Neem contact voor verdere informatie of om een afspraak te maken. De aangeboden dienstverlening is verbonden met de betoelaging en kan dus per jaar variëren.            

Sensibilisering

Leuke manieren om het thema aanwezig te maken 

Bloedmooi

De eerste menstruatie... In veel culturen wordt dit speciale moment uitbundig gevierd. Bij ons passeert het meestal in stilte, zelfs in schaamte. Jammer want het kan een aanzet zijn tot positieve, open communicatie. Een gelegenheid om menstruatie als iets normaals te bekijken, voorbij het taboe...  Bloedmooi biedt tal van mooie voorbeelden en inspirerende verhalen om van dit moment iets bijzonders te maken!    

Tips en aandachtspunten

Question icon

Sanitaire voorzieningen

Je maandstonden veilig doorkomen is niet alleen een kwestie van menstruatieproducten ter beschikking te hebben. Ook de sanitaire voorzieningen moeten aangepast zijn. Voorzie minstens in elk toilet een vuilbakje. Als dat mogelijk is, voorzie dan ook toilethokjes van een eigen wastafeltje, zodat menstruatiecups makkelijk schoongespoeld kunnen worden.

Question icon

Menstruatie, een vrouwenzaak?

Als we het taboe écht willen doorbreken, moeten we ook mannen en jongens in het thema betrekken. Wees je er ook van bewust dat niet alle vrouwen menstrueren en sommige niet-vrouwen wel menstrueren. Zet dus niet enkel vuilnisbakjes in de vrouwentoiletten, maar ook in de mannentoiletten. Of nog beter: maak de toiletten gendersensitief.

Question icon

Armoede en stigmatisering

We kunnen het niet genoeg benadrukken: betrek je leerlingen in de strijd tegen menstruatiearmoede. We willen daar echter een belangrijke kanttekening tegenover plaatsen. Let ervoor op dat leerlingen in armoede niet extra gestigmatiseerd worden of de druk voelen om zélf producten in te zamelen en te doneren. Benadruk dat iederéén gebruik kan maken van de schoolvoorraad, niet enkel de leerlingen die geen geld hebben voor producten.

Moe van het taboe !

Ga jij op jouw school aan de slag? Vraag het gratis stickerlabel ‘menstruatievriendelijke school’ aan!     Het label is een erkenning voor jouw inzet én helpt de normalisering alweer een stapje verder!

CONTACT

Vragen of bedenkingen? Enquête aanvragen? Label of brochures bestellen? Coaching voor een project nodig? Mail ons!   

Download onze brochure 

Liever deze info in brochurevorm? De gedrukte versie bestel je via ons bovenstaand contactformulier, de digitale versie kan je hier downloaden.

Wie zijn we

'Code Rood' is een samenwerking tussen meerdere partners.

CGSO

CGSO biedt interactieve workshops op maat van kinderen, jongeren en professionals. Binnen een vorming kunnen diverse thema’s aan bod komen zoals weerbaarheid, veilig en plezierig vrijen, lichaam, zelfbeeld, (seksueel) grensoverschrijdend gedrag, verliefdheid of de eerste keer. Wij komen langs in elke Vlaamse school, voorziening, jeugdbeweging of andere instantie die wil werken rond positieve seksualiteitsbeleving.

JAC

door CAW

Het JAC helpt jongeren tussen 12 en 25 jaar. Problemen thuis? Informatie nodig om zelfstandig te wonen? Vragen over seks? Slachtoffer van geweld of misbruik? Geldproblemen? Vragen over drugs? Of pesten? Of je rechten en plichten? Je kan bij het JAC terecht met elke vraag. We werken vrijwillig, gratis en in vertrouwen. Bel, mail, chat of kom langs.

Bruzelle

BruZelle vzw strijdt sinds 2016 tegen menstruatiearmoede in heel België. Dit doet ze door gratis menstruatieproducten te verdelen aan menstruerende personen die hier nood aan hebben, te sensibiliseren over de menstruatie om zo het taboe te doorbreken en door advies en expertise over de menstruatie te voorzien aan elk publiek.

Gezonde buurt

samen met CM

Gezonde buurt gaat aan de slag met jouw idee. Wat kan er beter in jouw school? Rinkelt er meteen een belletje? Met Gezonde Buurt wil CM graag jouw idee van ‘gezondheid’ realiseren. Een themadag, een taboedoorbrekende actie. De CM-netwerkcoördinatoren luisteren naar jouw idee. 

huisvandeMens

door deMens.nu

DeMens.nu is de koepelorganisatie voor de vrijzinnig-humanistische beweging in Vlaanderen. Ze zet zich in rond gevoelige maatschappelijke thema’s zoals mensenrechten, klimaat, LGBTQIA+ of menstruatieschaamte/-armoede.  De huizenvandeMens zijn laagdrempelige plekken waar je kosteloos terecht kan voor zowel informatie als concrete hulp. Zij bieden ritueelbegeleiding, gespreksbegeleiding, voordrachten of advies rond zorgplanning en allerhande educatieve materialen.